“โรคหัวใจทำไมต้องรู้”
“โรคหัวใจทำไมต้องรู้”
วิทยากร ผศ.นพ.สมเกียรติ แสงวัฒนาโรจน์ ประธานชมรมป้องกันและฟื้นฟูหัวใจ สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทย, อาจารย์พิเศษ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ โรงพยาบาล จุฬาลงกณณ์ สภากาชาดไทย
รู้ทันเรื่อง... “โรคหัวใจ”
โรคหัวใจคืออะไร
เป็นความผิดปกติของส่วนต่าง ๆ ของหัวใจ โรคที่เจอบ่อยอันดับหนึ่ง คือ หลอดเลือดหัวใจตีบหรือตัน ทำให้หัวใจขาดเลือด กล้ามเนื้อหัวใจตาย ส่วนหนึ่งทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ ถัดมา คือ โรคกล้ามเนื้อหัวใจ เช่น กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบจากไวรัส จากโควิด หรือวัคซีนโควิด รองลงมา คือ ลิ้นหัวใจตีบหรือรั่ว ที่พบน้อยลงไป คือ ความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด เช่น ผนังหัวใจรั่ว หรือมีความดันในปอดสูง และที่พบน้อยลงไปอีก คือ เยื่อหุ้มหัวใจ หรือมีก้อนเนื้องอกในหัวใจ ดังนั้น โรคหัวใจจึงมีเยอะแยะมาก
ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ
เบาหวาน ความดัน ไขมัน บุหรี่ อ้วนพีมีพุง ทำให้หลอดเลือดตีบและตันง่ายมากกว่าปกติ นอกจากนี้ก็เกิดจากแวดล้อมอื่น ๆ เช่น pm2.5 มลพิษในอากาศ โรคโควิด หรือวัคซีนโควิด
อายุและเพศมีผลต่อโรคหัวใจหรือไม่
โดยทั่วไปที่เป็นเฉียบพลันบ่อย ๆ จะเกิดประมาณอายุ 62-68 ปี วัยหลังเกษียณต้องระวัง เพราะชีวิตเปลี่ยน อ้วนขึ้น ไม่ออกกำลังกาย จึงเป็นกันเยอะในช่วงนี้ แต่ช่วงหลังก็พบว่าเกิดกับคนที่อายุน้อยลงเนื่องจากมีปัจจัยเสี่ยงมากขึ้น เช่น การสูบบุหรี่ไฟฟ้า การรับประทานอาหารสำเร็จรูป ทำให้น้ำตาลในเลือด ไขมัน ความดัน โซเดียมสูงขึ้น และอ้วนขึ้น
ถ้าก่อนวัยหมดประจำเดือนของผู้หญิงจะพบโรคหัวใจในผู้ชายมากกว่า แต่พอหลังวัยหมดประจำเดือน อายุเกิน 60 ปีขึ้นไป ผู้หญิงจะเจอเท่า ๆ ผู้ชาย การเสียชีวิตก็พอ ๆ กัน
โรคหัวใจมาจากกรรมพันธุ์ไหม
ปัจจัยทางด้านครอบครัวหรือพันธุกรรมที่เกี่ยวข้อง คือ มีคุณพ่อ คุณแม่ พี่น้อง หรือเครือญาติเดียวกันที่เป็นโรคหัวใจ หรือเคยไปผ่าตัดทำบอลลูน ทำบายพาส หรือเสียชีวิตเฉียบพลันไม่รู้สาเหตุ โดยในผู้ชายต้องเป็นโรคหัวใจก่อนอายุ 55 ปี และผู้หญิงต้องเป็นโรคหัวใจก่อนอายุ 65 ปี แบบนี้ถือเป็นปัจจัยเสี่ยง แต่ถ้าคุณปู่อายุ 60-70 ปี หรือคุณย่าอายุ 80 ปี เป็นโรคหัวใจ จะไม่ใช่ปัจจัยเสี่ยงทางกรรมพันธุ์ จะเป็นไปตามวัย ไม่ได้ถ่ายทอดให้ลูกหลาน
สัญญาณเตือน...อาจเป็นโรคหัวใจ
อาการเป็นได้หลายอย่างแต่ให้สงสัยไว้ว่า ถ้าเราใช้หัวใจทำงานเท่าเดิม เช่น เดินขึ้นบันได ยกของหนัก วิ่ง ทุกทีเราไม่เหนื่อย แต่คราวนี้กลับเหนื่อยมากขึ้น หรือเจ็บแน่นหน้าอก หรือหายใจไม่สะดวก นั่นแหละสัญญาณเตือนภัย บางคนหัวใจเต้นผิดจังหวะ ใจสั่น วูบไปเลยก็มี หรือบางคนหน้ามืดเป็นลม หมดสติทันทีก็มี หากมีอาการเตือน อย่าประมาท ไปพบแพทย์ตรวจไว้ก่อนดีกว่า
ดูแลสุขภาพอย่างไรให้ห่างไกลโรคหัวใจ
ดูแลปัจจัยเสี่ยง 5 อย่าง เบาหวาน ความดัน ไขมัน บุหรี่ อ้วนพีมีพุง แล้วบวกอีก 2 อย่าง คือ อาหารและออกกำลังกาย
- เบาหวาน ต้องควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดี
- ความดัน ต้องควบคุมความดันให้ดี
- ไขมัน ควรทำให้ไขมันดี HDL สูงกว่า 60มก./เดซิลิตร
- บุหรี่ เลิกสูบบุหรี่ เลิกดมควันบุหรี่
- อ้วน รอบเอวไม่ควรเกินส่วนสูงหารสอง
- อาหาร ควรรับประทานผักผลไม้เป็นหลัก
- ออกกำลังกาย ทำเป็นประจำอย่างสม่ำเสมอ ถ้าไม่รู้จะทำอะไรก็เดินออกกำลังได้
